Lukt, ein snarveg til barndommen

Hukommelsen min er nært knytta til lukt, og no rundt jul er eg stadig tilbake til barndommen når eg kjenner lukter i eit blaff!

• gran og furulukt, det minner om juletrepynting og overdådige dekorasjonar eg prøvde å  lage. Om eg fekk det til, kan vel i etterpåklokskapens lys trekkast i tvil! Eg fekk ha eit lite juletre med pynt på rommet mitt, så lukta av juletre, helst furu, var noko eg sovna og vakna til i barndommen!

  

  Både levande lys og furugreiner!

• fyringsolje! Slik eg huskar det, vart oljekaminen midt i stova oftast rensa på lilejulaften, gjerne etter at den hadde slått inn. (det kan vere eg huskar feil) Eg huskar at pappa skrudde og styra og var svart av sot. Skikkeleg julelukt :)
• pinnekjøt og sviskesuppe, treng eg forklare at eg nesten høyrer kyrkjeklokkene ringe jula inn og får vatn i munnen av den lukta? Eg får det enno, samme når i jula vi har pinekjøt kjem julestemninga sterkt når pinnekjøtlukta siv ut i huset. Sviskesuppe har same effekt, til tross for at eg aldri har likt den… Det er ein grunn til at eg ikkje vil lage pinnekjøt for tidleg!
• ribbe. Det er det vi oftast har til middag julaften i eigen heim, og det er heilt klart ei julelukt no!
• hjortesalt. Sentral ingrediens i kakemannoppskrifta vi brukar, som mamma fekk frå svigerinna si, som ho igjen hadde fått frå svigermora si, og dette er nært knytta til kakebakeminner frå barndommen. Hjortetakkdampen som nesten svei i augenen når ein opna omnsdøra…og den kalde lufta ute når mamma sette steikeplatene ut til rask avkjøling. Nystekte kakemenn som smakte hjortetakk og eit stort glass kald mjølk til…oh! Nostalgi!
• eplegrønn shampo, som lukta ein slags kunstig grønne eple. Eg fekk ei slik flaske til jul eit år, kanskje var eg 9 år, det var noko av det tøffaste eg nokon gong hadde fått! Snakk om fantastisk lukt(og irrgrønn farge på flaska, ein favoritt, kunne jo ikkje kaste den før lenge etter at den var tom)
• svibellukt. Den sterkt parfymerte lukta, som nesten er for mykje av det gode… Lukta minner meg om julebesøk hos tante Karen Anna, som budde på aldersheimen, fekk mange slike til jul, og rommet var fyllt av svibellukt.
• klementin! Lukta av mandarin, som dei heitte i barndommen min, er ei viktig advents- og julelukt. Det er forventing i lufta når dei første kjem i butikken(og før kom dei vel mykje seinare på hausten?)
  
• nybakt julebrød…og litt avkjølt julebrød med smør og brunost, sukk! No blir eg nesten svolta...
• pepparkaker, dei treng faktisk ikkje vere heimebakte ein gong for meg. I vaksen alder syns eg dei er aller best med blåmuggost! Og kvifor ikkje ein liten klatt fikenmarmelade på toppen? (det må eg lage til jul!)
• levande lys. Særleg lukta når dei er nysløkt. 
• appelsin med nellikspikar! Det er sitrus og krydder på ein gong, snakk om noko så unorsk, og lell jul på sitt norskaste! Men eg er tilbake til "Skomakergata", Tøfflus og Jon Blund, det er nostalgi det!

Desse er frå i fjor, men dei lukta godt (og kanskje rekk vi litt baking i år også?)

Kva er advents- eller julelukt for deg?